Bileşik Kelimeler
(Compound Words)
Tanım
Kelimeler — özellikle isim ve sıfatlar — zamanla birleşerek, bileşik bir yapı oluşturabilirler. Örneğin "fire fly", "-" ile birleşip "fire-fly" ve en sonunda "firefly" olarak tek kelime olabilir.Bileşik kelimelerin üç şekli vardır:| Kapalı şekil | |||||||||||||
 firefly fayıflay ateş böceği | secondhand sekınhend ikinci el | childlike çayldlayk çocuk gibi | keyboard ki_bo_d klavye | redhead redhed kırmızı başlı ördek | makeup meykap makyaj | notebook noutbuk not defteri |
| Tireli şekil | |||||
| daughter-in-law do_tı in lo_ gelin | over-the-counter ouvı dı kauntı reçetesiz alınabilen | six-pack siks pek altılı karton paket | |||
| master-at-arms ma_stı et a_ms deniz disiplin astsubayı | mass-produced mes prıdyu_st seri üretilmiş | six- year-old siks yiı ould altı yaşında |
| Açık şekil | |||||||||
| post office poust ofis postane | real estate ri_ıl isteyt gayrimenkul | middle class midıl kla_s (sosyal) orta tabaka | full moon ful mu_n dolunay | half sister ha_f sistı üvey kız kardeş |
Bileşik isim, nitelediği isimden önce geldiğinde, karışıklığı önlemek için tire (-) kullanılır.
| an old -furniture salesman ın ould fö_niçı seylzmın bir eski mobilya satıcısı | an1 old2 furniture1 salesman2 ın ould fö_niçı seylzmın yaşlı2 bir1 mobilya1 satıcısı2 | ||||||||
| part-time teacher pa_t taym ti_çı günün belli bir kısmında çalışan öğretmen | fifty -meter-wide field fifti_ mi_tı vayd fi_ld elli metre genişliğinde alan | fire-resistant curtains fayı rizistınt kö_tıns ateşe dayanıklı perdeler | high-speed chase hay spi_d çeys son sürat takip | ||||||
Bileşik isim, nitelediği isimden sonra geldiğinde, tire (-) kullanılmaz.
| a1 field fifty meters wide2 ı fi_ld fifti_ mi_tıs vayd elli metre genişliğinde2 bir1 alan | curtains that are fire resistant kö_tıns det a_ fayı rizistınt ateşe dayanıklı olan perdeler | ||
| The second-rate1 opera company1 gave1 a2 performance2 that was2 first rate3. Dı sekınd reyt opırı kampıni_ geyv ı pıfo_mıns det vaz fö_st reyt . İkinci sınıf1 opera topluluğu1 birinci sınıf3 ol2an bir2 konser2 verdi1. | |||
Üstünlük dereceli sıfatlar diğer niteleyenlerle birleştiğinde, genellikle, tire (-) kullanılır.
| the highest-priced car dı hayıst prayst ka_ en yüksek fiyatlı araba | the shorter-term loan dı şo_tı tö_m loun daha kısa vadeli borçlanma | Fakat | the most talented youngster dı moust telıntid yangstı En yetenekli çocuk |
Diğer niteleyenlerle birleşen zarfların sonu "ly" ile bitiyorsa, tire (-) kullanılmaz.
| a1 highly rated2 bank ı hayli_ reytit benk yüksek derecede bir1 değerde olan2 banka | a1 partially refunded2 ticket ı pa_şıli_ ri_fandıd tikit kısmen geri ödenmiş2 bir1 bilet |
Yaşıyla nitelenen kişi, yaştan sonra gelirse tire (-) kullanılır. Yaş kişiden sonra gelirse, tire (-) kullanılmaz.
| my1 six -year-old2 son may siks yiı ould san benim1 altı yaşındaki2 oğlum | My1 son is six years old . He is, however, a six -year-old . May san iz siks yiız ould. hi_ iz, hauevı , ı siks yiı ould. Benim1 oğlum altı yaşındadır. O, bununla birlikte, altı yaşındadır. |
Çoğullar ve İyelikler
Tireli ve açık şekildeki bileşik kelimelerde çoğul eki, sayıyla değişen öznesine verilir.| daughters-in-law do_tız in lo_ gelinler | half-moons ha_f mu_ns yarım aylar | doctors of philosophy doktız ov filosıfi_ doktoralar | courts-martial ko_ts ma_şıl askerî mahkemeler | bills of fare bils ov feı menüler | |||||
| notaries public noutıri_z pablik noterler | higher-ups hayı aps amirler | go -betweens gou bitvi_ns aracılar | also -rans o_lsou rens ilk üçe giremeyen yarışmacılar | ||||||
| sergeants major sa_cınts meycı başçavuşlar | lieutenant generals leftenınt cenırıls korgeneraller | ||||||||
Tireli bileşik kelimelerin iyelik şekli, sonuna "'s" ekleyerek olur.
| my daughter-in-law's car1 may do_tı in lo_'z ka_ benim gelinimin arabası1 | a friend1 of1 mine's2 car2 ı frend ov mayn'z ka_ benim1 bir arkadaşım1ın2 arabası2 |
Tireli çoğul bileşik kelimelerin iyelik şekli, "'s" eklemek yerine "of" ile yapılır.
| the meeting1 of the daughters-in-law2 dı mi_ting ov dı do_tız in lo_ gelinler2in toplantısı1 | the schedule1 of half-moons2 dı şedyu_l ov ha_f mu_ns yarım aylar2ın programı1 |
Daha fazla bilgi için, İyelikler'e bakınız.
Ön Ekler ile Bileşik Kelimeler
İstisnalar dışında, ön ek eklenerek yaratılan bileşik kelimelerde tire (-) kullanılmaz."anteroom","antisocial","binomial","biochemistry","coordinate","counterclockwise","extraordinary","infrastructure",
"interrelated","intramural","macroeconomics","metaphysical","microeconomics","midtown","minibike","multicultural",
"neoromantic","nonviolent","overanxious","postwar","preconference","pseudointellectual","reunify","semiconductor",
"socioeconomic","subpar","supertanker","transatlantic","unnatural","underdeveloped"
İstisnalar
Bileşik kelimenin ikinci elemanı büyük harfle başlıyorsa veya bir sayıysa."anti-Semitic","pre-1998","post-Freudian"Karışıklığı önlemek için tire (-)'ye ihtiyaç varsa."un-ionized"(unionized),"co-op"(coop)Bileşik kelimede birden fazla eleman varsa."non-English-speaking","pre-Civil War "
Askıda Bileşik Kelimeler
Birbirine benzer bileşik kelimelerin dizisinde, ortak olan eleman son bileşik kelimeye kadar yazılmayabilir.| The third-1 and fourth-grade2 teachers3 met with the parents4 . Dı tö_d end fo_t greyd ti_çıs met vid dı peırınts . Üçüncü1 ve dördüncü sınıf2 öğretmenleri3 veliler4le görüştü. | |
| Both full-1 and part-time2 employees1 will get raises2 this3 year3. Bout ful end pa_t taym employi_s vil get reyziz dis yiı . Tam gün1 ve yarım gün2 çalışanlar1ın her ikisi de bu3 yıl3 zam2 alacaklar. | |
| We don't1 see many1 3-, 4-, and 5-year-old2 children around2 here3. Vi_ dount si_ meni_ 3 , 4 , end 5 yiı ould çildrın ıraund hiı . Biz burada3 etrafta2 çok1 3, 4 ve 5 yaşında2 çocuklar görmü1yoruz. |
2020 Tamer Karagülle ©. Bu blogtaki içerikler Tamer Karagülle tarafından oluşturulmaktadır.