Yüklemler, Nesneler, Tümleçler
(Predicates, Objects, Complements)
Yüklemler
Özne, cümlenin yapanını adlandırır; yüklem ise işin gerisini yapar.Yalın yüklem, sadece bir fiil, fiil dizisi veya bileşik fiilden oluşur.  The glacier melted.  Dı glesi_ı meltid.  Buzul eridi. | The glacier has been melting. Dı glesi_ı hez bi_n melting. Buzul erimektedir. | The glacier1 melted1, broke apart2, and slipped3 into the sea2. Dı glesi_ı meltid , brouk ıpa_t , end slipt intu_ dı si_ . Buzul1 eridi1, parçalandı2, ve deniz2in içine kaydı3. |
Birleşik yüklem, iki veya daha fazla yalın yüklemin birleşmesiyle oluşur.
| The glacier1 began1 to slip2 down1 the mountainside3 and eventually crushed2 some of2 the village4's3 outlying buildings5. Dı glesi_ı bigen tu slip daun dı mauntinsayd end ivençu_ıli_ kraşt sam ov dı vilic 'z autlaying bildings . Buzul1 dağ yamacı3ndan aşağı1ya kayma2ya başladı1 ve köy4ün3 uzakta bulunan yapıları5nın2 bazılarını2 neticede ezdi2. |
Tam yüklem; fiil, eşlik eden tüm niteleyenler ve anlamı tamamlayan veya geçişli fiilin hareketini alan diğer kelimelerden oluşur.
| Geçişsiz fiil, nesneler ve tümleçlerle | Eşitleme fiiliyle (özne, özne tümlecine bağlanır) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| The glacier is melting. Dı glesi_ı iz melting. Buzul eriyor. | The mayor doesn't feel good. Dı meyı daz ınt fi_l gud . Belediye başkanı iyi hissetmiyor. |
| Geçişli fiil, nesneler ve nesne tümleçleriyle | |||
|---|---|---|---|
| The slow moving glacier >wiped out an1 entire2 forest. Dı slou mu_ving glesi_ı vaypt aut ın intayı fo_ıst. Yavaş hareket eden buzul bütün2 bir1 ormanı yok etti. | It gave the villagers1 a lot of problems2. İt geyv dı vilicıs ı lot ov problıms . O köylüler1e bir sürü sorunlar2 verdi. |
Yüklem sıfatı, bir eşitleme fiilini takip eder ve özne hakkında bir şey söyler.
| Meltem is beautiful. Meltem iz byu_tifıl. Meltem güzeldir. | His behavior has been outrageous. Hiz biheyvi_ı hez bi_n autreycıs . Onun davranışı çirkin oldu. | That garbage1 on the street2 smells bad. Det ga_bic on dı stri_t smels bed. Sokak2taki şu çöp1 kötü kokuyor. |
Yüklem öznesi, bir eşitleme fiilini takip eder ve öznenin ne olduğunu söyler.
| Dr. Recep is acting president of the university . Doktı Recep iz ekting prezidınt ov dı yu_nıvö_siti_. Doktor Recep üniversitenin rektörü gibi davranıyor. | She used to be the tallest girl on the team. Şi_ yu_zd tu bi_ dı to_lıst gö_l on dı ti_m. O geçmişte takımdaki en uzun boylu kız idi. |
Dolaysız ve Dolaylı Nesneler
Dolaysız nesne, cümle içindeki hareketin alıcısıdır. Dolaysız nesne ile nesne tümleci birbirinden farklıdır.| He hit the ball. Hi_ hit dı bo_l. O topa vurdu. | They named their daughter Hatice. Dey neymd deı do_tı Hatice. Onlar onların kız çocuğuna Hatice adını verdiler. (Nesne tümleci olan Hatice, dolaysız nesne olan kız çocuğunu tanımlar) |
Dolaylı nesne, fiildeki hareketin neye, kime veya ne için, kim için olduğu sorularını tanımlayan nesnedir.
Dolaylı ve dolaysız nesneler; birbirinden farklı insan, yer veya şeylerdir.
| The instructor1 gave his1 students those2 books. Dı instraktı geyv hiz styu_dınts douz buk s. Eğitmen1 onun1 öğrencilerine şu2 kitapları verdi. | Grandfather left Ahmet and Ayşe all his money. Grenfa_dı left Ahmet end Ayşe o_l hiz mani_. Büyük baba onun parasının tümünü Ahmet ve Ayşe'ye bıraktı. | ||
| Eda sold me her boat. Eda sould mi_ hö_ bout. Eda onun kayığını bana sattı. | Altı çizili olanlar dolaysız nesne; koyu olanlar dolaylı nesnedir. |
Yukarıda dolaylı nesne olan "me" (ve diğer benzer zamirler), dolaysız nesne de olabilir.
| Call1 me if you have2 questions. Ko_l mi_ if yu_ hev kvesçın s. Eğer senin2 soruların var2sa beni ara1. |
İsimler ve onlara eşlik eden niteleyenler (tanımlıklar ve sıfatlar), farklı fonksiyonlarda dolaylı veya dolaysız nesne olarak kullanıldığında şekil değiştirmezler.
| The radio is on the desk. Dı reydi_ou iz on dı desk. Radyo sıranın üstündedir. | I borrowed the radio . Ay boroud dı reydi_ou. Ben radyoyu ödünç aldım. |
Zamirler, farklı fonksiyonlarda şekil değiştirirler. Zamir halleri'ne de bakınız.
| He loves his grandmother.(özne olarak) Hi_ lavs hiz grenma_dı . O onun büyük annesini sever. | His grandmother loves him .(nesne olarak) Hiz grenma_dı lavs him . Onun büyük annesi onu sever. |
Tümleçler
Tümleç, bir özne, bir nesne veya bir fiilin anlamını tamamlayan, bir kelime veya sözcük öbeğidir.Özne tümleci; bir eşitleme fiilini takip eden ve normal olarak özneyi ifade eden, bir sıfat veya isimdir.| A1 glacier1 is a huge2 body of ice2. I glesi_ı iz ı hyu_c bodi_ ov ays . Bir1 buzul1 buz2un çok büyük2 bir kütlesidir. | Glaciers are beautiful1 and potentially1 dangerous2 at the same time2. Glesi_ıs a_ byu_tifıl end pıtenşıli_ deyncırıs et dı seym taym . Buzullar güzel1 ve aynı zamanda2 imkân dahilinde1 tehlikeli2dir. | ||||
| This glacier is not1 yet2 fully3 formed.("form" fiilinin sıfat gibi davranan şekli olan ortaç) Dis glesi_ı iz not yet fuli_ fo_mt . Bu buzul henüz2 tamamen3 oluşmuş değil1dir. | |||||
Sıfat tümlecine yüklem sıfatı da denir. İsim tümlecine yüklem öznesi de denir. Yüklemlere bakınız.Nesne tümleci, nitelediği veya tamamladığı bir dolaysız nesneyi takip eder. Nesne tümleci; bir isim, bir sıfat veya, isim veya sıfat gibi davranan bir kelime olabilir.
| The Council named Tommy Vice President to keep him happy. Dı Kaunsıl neymd Tomi_ Vays Prezidınt tu ki_p him hepi_. Konsey Tomi'yi onu mutlu tutmak için Başkan Yardımcısı olarak atadı. | The clown1 got the children2 too excited . Dı klaun got dı çildrın tu_ iksaytid. Palyaço1 çocuklar2ı çok heyecanlanmış hale getirdi. | ||
| (Nesne tümleci olan Başkan Yardımcısı ve mutlu; sırasıyla, dolaysız nesne olan Tomi'yi ve nesne olan onu'yu tamamlar.) | (Ortaç olan heyecanlanmış, nesne olan çocuklar'ı tamamlar.) |
Fiil tümleci, bir fiilin dolaylı veya dolaysız nesnesidir. (Bakınız.)
| Ayşe left Ali all her money. Ayşe left Ali o_l hö_ mani_. Ayşe Ali'ye onun parasının tümünü bıraktı. |
2020 Tamer Karagülle ©. Bu blogtaki içerikler Tamer Karagülle tarafından oluşturulmaktadır.